Περί «κανονικών» ευρωπαϊκών χωρών

Σε μια αποστροφή του χτεσινού κύριου άρθρου της, η «Αυγή» ...διαλαλεί: «...με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η Ελλάδα τείνει να ξαναγίνει μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα, με Συλλογικές Συμβάσεις, κανόνες και εργασιακά δικαιώματα». Βέβαια, τα ίδια άκουγαν οι εργαζόμενοι της πατρίδας μας και πριν τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, από τις προηγούμενες κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και τις παραλλαγές τους, προκειμένου να αποκοιμηθούν με το δήθεν ευρωπαϊκό κεκτημένο. Τι κρύβουν όμως τα περί «κανονικότητας»; Οτι σε όλες τις χώρες, ανεξάρτητα από το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, την ισχύ της οικονομίας τους, κυριαρχούν οι ανάγκες του κεφαλαίου που συνδυάζονται βεβαίως με τη διαρκή επιδείνωση της θέσης των εργαζομένων. Αυτό σημαίνει παντού ένταση της εκμετάλλευσης και χτύπημα λαϊκών δικαιωμάτων, παρά την ύπαρξη Συλλογικών Συμβάσεων ή κανόνων. Και, βέβαια, βασικό ρόλο σε αυτό έχουν οι συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες (κυρίως υπό τον έλεγχο της σοσιαλδημοκρατίας) που δεκαετίες τώρα είναι «μανούλες» στον «κοινωνικό εταιρισμό» και την «ταξική συνεργασία».

Αξίζει, λοιπόν, να δούμε τι σημαίνουν «κανονικές ευρωπαϊκές χώρες» και «κανόνες» για τους εργαζόμενους μέσα από το παράδειγμα των πιο ισχυρών καπιταλιστικών οικονομιών.

***

Ας ξεκινήσουμε από τη Γερμανία, την «ατμομηχανή» της ΕΕ. Οι μισθοί έχουν ουσιαστικά παγώσει για μια δεκαετία από την εποχή της «Ατζέντας 2010» επί κυβέρνησης του σοσιαλδημοκράτη Γκ. Σρέντερ, το 2004. Η ελαστική απασχόληση διευρύνεται και στα λεγόμενα «mini jobs» με το πολύ 450 ευρώ το μήνα, από τα οποία φυτοζωούν ήδη πάνω από 7,5 εκατομμύρια Γερμανοί. Επίσης, σε σχέση με το λεγόμενο κατώτατο μισθό των 8,5 ευρώ την ώρα, που υποτίθεται θα θεσπίσει η συγκυβέρνηση Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία, είναι κάτι που δεν επιβάλλεται σε όλους τους κλάδους, εξαρτάται από τις διαπραγματεύσεις με τις εργοδοτικές ενώσεις, ενώ ταυτόχρονα εξαιρούνται οι μαθητευόμενοι (δηλαδή νέοι κάτω από 18 χρόνων), όπως και οι μακροχρόνια άνεργοι και όσοι απασχολούνται με «προσωρινή εργασία». Στη Γερμανία, ως όριο της φτώχειας θεωρούνται τα 940 ευρώ το μήνα, συμπεριλαμβανομένων και των κοινωνικών επιδομάτων και υπολογίζεται ότι περισσότερα από 12 εκατομμύρια Γερμανοί ζουν γύρω ή κάτω από τα όρια της φτώχειας. Επίσης, κάνει θραύση η λεγόμενη ενοικιαζόμενη εργασία, μέσω εργολαβικών και δουλεμπορικών γραφείων, που είναι ήδη 12.000 σε όλη τη χώρα, σε όλους τους κλάδους και σε αυτούς που παραδοσιακά είχαν κλαδικές Συμβάσεις (οικοδομή, μέταλλο). Επίσης, επεκτείνεται και η λεγόμενη δουλειά με το «μπλοκάκι», ως υποτίθεται «αυτοαπασχολούμενοι», στην ουσία απαλλάσσοντας τους εργοδότες από ασφαλιστικές εισφορές. Στη Γερμανία της «κανονικότητας», σχεδόν μισό εκατομμύριο απόμαχοι της δουλειάς αναγκάζονται να δουλεύουν, ενώ μικροσυνταξιούχοι όλο και πιο συχνά αναγκάζονται να μαζεύουν από τους δρόμους και τα πάρκα μπουκάλια για να τα επιστρέψουν στα σημεία συλλογής και ανακύκλωσης για μερικά ευρώ. Αυξάνονται οι τράπεζες τροφίμων και τα συσσίτια για τους εξαθλιωμένους που πληθαίνουν. Με βάση επίσημα στοιχεία υπολογίζεται ότι το 2016 οι άστεγοι θα ξεπεράσουν τους 380.000, ενώ ένα στα πέντε παιδιά στη Δυτική και ένα στα τέσσερα στην Ανατολική Γερμανία ζει σε συνθήκες φτώχειας ή απειλείται άμεσα απ' αυτήν. Και όλα αυτά στην «ισχυρή» Γερμανία, χωρίς μνημόνια, αλλά με ...μπόλικο «κοινωνικό διάλογο», με συμμετοχή συμβιβασμένων συνδικάτων, που χειραγωγούν τους εργαζόμενους και από κοντά με τους οπορτουνιστές και διαχειριστές όπως η «Αριστερά» («Λίνκε»), του αδελφού κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ και συμπροεδρεύοντος στο Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς, που όπου κυβερνάει σε γερμανικά κρατίδια ...διαπρέπει στην αντιλαϊκή πολιτική.

***

Τα ίδια «κανονικά» βλέπουν και στη Γαλλία, τη δεύτερη πιο ισχυρή χώρα της ΕΕ, οι εργαζόμενοι. Η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση κλιμακώνει την αντεργατική επίθεση και παίρνει μέτρα που απαιτούν οι ανάγκες του κεφαλαίου και η ...ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς του. Ετσι προχωράει στην περικοπή των δημόσιων δαπανών κατά 50 δισ. ευρώ, διευκρινίζοντας πως τα 10 θα «εξοικονομηθούν» από τις παροχές ασθενείας του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλειας, τα 10 από τις τοπικές κοινότητες και τα υπόλοιπα από το κράτος και τις υπηρεσίες του. Και στη Γαλλία, που έχει σχετικά καθυστερήσει, ζητείται η περαιτέρω διεύρυνση της μερικής απασχόλησης, των νέων μορφών ενοικίασης εργαζομένων, ζητήματα που προωθούν σε όλους τους τομείς (πρόσφατο παράδειγμα η απελευθέρωση στους σιδηροδρόμους), η επιδίωξη για άνοιγμα των καταστημάτων τα βράδια και τις Κυριακές στους κλάδους του Τουρισμού, του Εμπορίου και της Διανομής.

Στη Βρετανία, επίσης, η κατάσταση που επικρατεί για τους εργαζόμενους είναι το ίδιο αρνητική, χωρίς η χώρα να έχει μνημόνια ή και να είναι στην Ευρωζώνη. Τα τελευταία χρόνια, οι επίσημες στατιστικές εμφανίζουν τους αυτοαπασχολούμενους στα 4,5 εκατομμύρια, αλλά τα 2/3 απ' αυτούς είναι ουσιαστικά εργαζόμενοι με μπλοκάκι. Οι συμβάσεις «μηδενικών ωρών» τριπλασιάστηκαν το 2014 και ανέρχονται στα 1,4 εκατομμύρια, ενώ τα συνδικάτα εκτιμούν ότι αφορούν σε 5 εκατομμύρια εργαζόμενους. Η συντριπτική πλειοψηφία των κακοπληρωμένων συμβασιούχων είναι γυναίκες, νέοι και συνταξιούχοι. Ετσι δουλεύουν οι εργαζόμενοι στις αλυσίδες λιανικής πώλησης και ταχυφαγείων. Πάνω από 8 εκατομμύρια δουλεύουν με ελαστικές μορφές απασχόλησης. Τα τελευταία χρόνια, έχουν αυξηθεί οι άνεργοι, φτωχοί εργαζόμενοι και χαμηλοσυνταξιούχοι, που αναγκάζονται να προστρέχουν στις λεγόμενες τράπεζες τροφίμων και τα συσσίτια, που έφτασαν τις 913.000 το 2014.

***

Στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και άλλες χώρες, παρόμοια είναι η κατάσταση, με τη διεύρυνση της ανασφαλούς εργασίας, των «συμβολαίων» μιας ώρας ή μιας μέρας, της χαμοζωής που διευρύνεται. Σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο, αναπτυγμένο και λιγότερο αναπτυγμένο, παράλληλα με την επίθεση του κεφαλαίου στις εργασιακές σχέσεις διευρύνεται και η επίθεση στην Κοινωνική Ασφάλιση, στην Υγεία και την Πρόνοια, ώστε να μειώνεται το κόστος για την εργοδοσία και να φορτώνεται στα λαϊκά στρώματα. Αυτή είναι η σύγχρονη βαρβαρότητα, που, όσο και αν επιχειρείται από τη σημερινή κυβέρνηση να εξωραϊστεί, έχει όνομα: Είναι η κοινωνία της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης που και η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ υπηρετεί. Βεβαίως, για να μην την ...αδικήσουμε, τα φαινόμενα της φτώχειας και της εξαθλίωσης οξύνονται ακόμα περισσότερο σε περιόδους κρίσης, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι και στην περίοδο της ανάπτυξης (που πάντα προετοιμάζει την καπιταλιστική κρίση) οι εργαζόμενοι απολαμβάνουν τον πλούτο που παράγουν. Γι' αυτό δεν πρέπει να «πατάνε την μπανανόφλουδα» περί κανόνων στον καπιταλισμό, που δήθεν θα τους ευνοήσουν. Ακόμα και αν υπάρξουν κάποιες παραχωρήσεις δεν αλλάζει η εκμετάλλευση και ο μονόδρομος ο δικός τους είναι να την καταργήσουν, παίρνοντας στα χέρια τους τα κλειδιά της οικονομίας.